Oude wijvenkoek – bevat gluten

Deze oude wijvenkoek of “olwievm” is een mooie herinnering aan Groningen. Bij mijn schoonmoeder kregen we deze heerlijke verfijnde koek met lichte anijssmaak altijd bij de koffie en als we weer naar Limburg vertrokken namen we vaak een paar koeken mee van de plaatselijke bakker. Vooral de variant met een paar rozijnen erin was onze favoriet. De oude wijvenkoek kreeg zijn naam door haar zachte structuur zodat tandeloze olle wieven dit makkelijk konden kauwen. De koek is gemaakt van een mengsel van roggebloem en tarwebloem. Roggebloem is gezeefd roggemeel, wit van kleur en bevat geen vezels of kiem meer van de roggekorrel maar wel de aardse smaak. Dit meel geeft dus een lichtere structuur aan brood en koek dan roggemeel. Toen ik een recept zocht voor deze koek kwam ik terecht op de aardige website van Nederlands dis. Het recept wat ik hier vond, heb ik verder uitgewerkt en er zuurdesem aan toegevoegd om de smaak en de vertering te verhogen. Juist bij roggemeel en roggebloem werkt zuurdesem heel goed als rijsmiddel omdat rogge geen of nauwelijks gluten bevat. Het deeg, nog zonder kruiden, suikers of rijsmiddel moet voor het bakken 3 uur rusten. Als je geen zuurdesem hebt, kun je het gewoon weglaten, het dient hier vooral als extra smaakmaker. Typisch voor olwievm is dat hij bovenop bestrooid is met bloem  wat een mooi contrast  geeft met de bruine kleur van de koek en een besneeuwd uiterlijk.  Vroeger werd de oude wijvenkoek in het Noorden ook gegeten met Nieuwjaar volgens het Groninger woordenboek van K. ter Laan.

Groninger oude wijvenkoek met anijszaad gekruid

Wat heb je nodig voor de oude wijvenkoek / olwievm?
125 gram tarwebloem
125 gram roggebloem
25 gram zuurdesem van tarwemeel
225 gram lauwe rooibosthee met specerijen

na 3 uur rusten van dit deeg het volgende toevoegen:
5 gram bakpoeder
125 gram ruwe rietsuiker of lichte basterdsuiker
1 eetlepel / 6 gram gemalen anijszaad
1 theelepel / 2 gram koekkruiden
1 gram zout
1 ei
50 gram keukenstroop (Zeeuwsche boerin)
25 gram rozijnen
om te bepoederen bovenop:
5 tot 10 gram tarwebloem

De bereiding:
Maak eerst het voordeeg:
Weeg en zeef de roggebloem en de tarwebloem tesamen in een grote mengkom. Voeg hieraan de zuurdesem toe en al goed roerend met een siliconen spatel of mixer de lauwe thee. Roer alles heel glad tot een stevig deeg en dek af met een bord of plastic zak. Door de toevoeging van ei en keukenstroop is het deeg straks op precies de goede dikte, dit voordeeg is nog steviger.
Zet dit voordeeg gedurende 3 uur op een warme plaats bijvoorbeeld op de verwarming.

Ondertussen kun je de andere ingredienten verzamelen en het anijszaad vijzelen. Als je dit zelf vijzelt krijg je een veel betere smaak. Gemalen anijszaad verliest vrij snel het aroma. Anijszaad koop je voordelig in een toko of mediterrane supermarkt en is ook lekker in broodrecepten en in bijvoorbeeld in deze bietensoep! Vet een cakeblik met wat olie in en bekleed dit met 2 repen bakpapier zodat de koek straks mooi uit het blik komt.
Meng in een andere ruime kom de afgewogen droge ingredienten: het bakpoeder, de suiker, anijszaad, de koekkruiden en het zout.
Verwarm de oven voor op 175 graden Celsius.
Na drie uur rusten meng je de droge ingredienten bij het voordeeg met en spatel of mixer. Daarna voeg je het losgeklopte ei en de keukenstroop samen toe en als laatste de rozijnen en meng alles heel goed door elkaar tot een glad beslag wat dik vloeibaar is.
Vul hiermee het met papier beklede cakeblik (dit is ruim voor de helft gevuld) en bepoeder de bovenkant van de cake met tarwebloem. Dit gaat het beste met een poedersuikerstrooier of klein zeefje. Veeg de randen van het cakeblik even schoon en plaats dan de koek in de oven.
Laat de oude wijvenkoek ongeveer 60 minuten bakken bij 175 graden Celsius.
Controleer op het einde van de baktijd of de olwievm gaar is, prik erin met een satehprikker, als die er schoon uitkomt is het goed. Ook kun je kijken naar de kleur, die moet mooi donkerbruin zijn en de anijsgeur moet ook sterk aanwezig zijn. Mocht de oude wijvenkoek nog wat langer in je oven moeten bakken, bedek haar dan na een uur met aluminiumfolie tegen verbranden.

Laat de koek goed afkoelen en bewaar hem in een goed afgesloten koekblik of in aluminiumfolie. Hoewel je meteen zin krijgt om de oude wijvenkoek op te eten zijn kruidkoeken na 2 dagen nog veel lekkerder doordat alle smaken goed zijn ingetrokken. Dus nog even geduld oefenen, je krijgt dan een lekker plakje olwievm. Moi!

Misschien vind je dit ook leuk: boekweitwafels , amandelwafels en Valentijnbroodjes

boekweitwafels voor carnaval

hartige piebroodjes

amandelwafels met rozijnen

Vierkante glutenvrije maisbroodjes

Aan het begin van het nieuwe jaar heb ik goede voornemens om nieuwe glutenvrije broodsoorten te gaan maken met meelsoorten zoals gierst en quinoameel en nog een nieuw recept voor een glutenvrij zuurdesembrood te maken. Hopelijk blijven jullie met plezier kijken en bakken met hulp van mijn blog dasanderekoek. Om bescheiden te beginnen maken we eerst nog een klein vierkant plat broodje wat lekker knapperig is en ook makkelijk op te piepen is in de broodrooster. Er zit in verhouding veel mais in het glutenvrije meelmengsel waardoor het broodje mooi geel wordt en een knapperige korst krijgt. Deze glutenvrije gistbroodjes, deze keer gebakken zonder bakpoeder en daardoor wat platter, worden met de hand gemaakt en zien er mooi uit door de ruitvorm en de insnijding bovenin. Omdat ik een liefhebber ben van zaadjes in brood, deed ik in deze broodjes komijnzaad die een subtiel kruidig en aards karakter eraan geven. Wil je meer lezen over glutenvrije meelmeelsoorten klik dan hier, wil je meer tips voor glutenvrij broodbakken klik dan hier.

knapperige glutenvrije maisbroodjes

Wat heb je nodig voor 12 vierkante glutenvrije maisbroodjes?

80 gram maismeel
50 gram havermeel
70 gram volkoren rijstmeel
50 gram tapioca
7 gram fiberhusk
5 gram instant gistkorrels
10 gram lichte basterdsuiker
10 gram sinaasappelsuiker
1 theelepel komijnzaadjes, eventueel gevijzeld voor meer aroma
4 gram bakkerszout
180 gram lauwwarm water
1 geklopt ei – M
1 eetlepel neutrale olijfolie

De bereiding:

Zoek alle ingrediënten bij elkaar en weeg ze af. Bekleed een bakplaat met bakpapier. Weeg en zeef alle meelsoorten in een grote mengkom samen.
Voeg dan de fiberhusk, gistkorrels, basterdsuiker, het zout, de suikers en de zaadjes toe en meng alles goed met een garde. Voeg dan al goed roerende het water toe, het geklopte ei en de olie. Op het laatst roer je met een siliconen spatel tot het een glad deeg is.
Laat het deeg nu vijf minuten afgedekt rusten en verder opstijven.
Strooi dun wat maismeel op je werkblad en leg het deeg hierop. Druk het deeg daarna met licht vochtige handen uit tot een vierkante lap van 15 bij 20 centimeter, zorg dat de bovenkant glad blijft en gelijkmatig van dikte, met vochtige vingers moet dit lukken. Snij er 12 vierkante stukjes van 3 bij 4 centimeter uit. Snij hierin oppervlakkig  een ruitvorm, ik deed dit met een koekjesvorm maar het kan ook met een scherp mesje. Niet te diep insnijden, zeker niet tot de bodem.
Laat het deeg nu een uur afgedekt met een ruime, schone, dunne plastic zak rijzen op een warme plek.
Verwarm de oven voor op 200 graden Celsius. Plaats een vuurvast schaaltje met water in de oven voor stoomvorming. Let op bij het openen van de oven voor de hete stoom. Door de stoom krijg je een lekkere korst, verdeelt de warmte zich beter in de oven plus het deeg droogt minder uit.
Bak de broodjes in 14 minuten gaar en goudbruin, ze rijzen ook verder in de oven.
De maisbroodjes zijn heerlijk met hartig beleg of bij een (Hongaarse goulash)soep.